رمزگشایی از کتیبه تاریخی در خرم آباد - گردشگران شاد

به گزارش گردشگران شاد، سنگ نوشته خرم آباد یادمانی فرهنگی و تاریخی به تاریخ 513 هجری قمری از قرن ششم هجری است.

این اثر مربوط به زمان حمکرانی طغرل تکین ابوسعید از حمکرانان ملک شاه سلجوقی در قرن ششم هجری است که حاکم شهر شاپورخواست بوده است، آل برسق در قرن ششم هجری در لرستان حکومت گسترده و قدرتمندی داشته اند و کتیبه سنگ نوشته از این گروه در شهر قدیم شاپورخواست (خرم آباد کنونی) به یادگار مانده است.

سنگ نوشته سندی معتبر بر اثبات موجودیت شهر شاپورخواست در این مکان است که بقایا و عناصر معماری این شهر هنوز هم در چندصدمتری جنوب خرم آباد در آثاری چون مناره آجری و آسیاب گبری موجود است.

زبان سنگ نوشته

کتیبه سنگ نوشته به خط کوفی و با زبان فارسی در چهار سطر نوشته شده است. به طوری که سطور دور تا دور سنگ نوشته مکعبی شکل را دربر می گیرند.بر روی این سنگ نوشته قوانین شهر نوشته شده است.

قوانین حک شده بر روی سنگ نوشته

از جمله قوانین مهم که بر روی این سنگ نوشته حک شده است می توان به بخشش علف چر یا مشخص محدوده چراگاه برای ایلات در منطقه گرکاه در جنوب شهر خرم آباد اشاره نمود و با توجه به اینکه ایل راه های باستان در عبور از کرگاه ملزم به رعایت قانون حفظ مراتع لرستان برای نسل آینده بودند، این سنگ نوشته اولین و کهن ترین سند منابع ملی در ایران محسوب می گردد.

در کنار این قانون، قوانین دیگری از حاکم شهر در آن موقع روی این سنگ نوشته به تحریر درآمده است که مردم شهر شاپورخواست در قرن ششم هجری ملزم به اجرای آن بوده اند.

سنگ نوشته، کتیبه ورودی شهر

در اواخر دهه 1380 در قسمت غربی این سنگ نوشته بقایای یک دیوار سنگی به دست آمد که احتمالا بیانگر این است که دیوار ورودی شهر در این قسمت بوده است. یعنی کسانی که قصد ورود به شهر شاپورخواست را داشتند ابتدا باید از این دوازه عبور می کردند و در بدو ورود با کتیبه قوانین شهر روبرو می شدند و ملزم به اجرای این قوانین بودند.

جنس کتیبه سنگ نوشته

کتیبه سنگ نوشته بخشی از صخره منفرد از کوه مدبه خرم آباد است که در حال حاضر در کنار جاده سراسری خرم آباد به تهران قرار گرفته است و در منظر عموم گردشگران قرار گرفته است.

ارتفاع سنگ نوشته نیز با احتساب دو پله در چهار ضلع آن به حدود 2 و نیم متر می رسد.

این اثر فرهنگی- تاریخی در خیابان شریعتی شهر خرم آباد قرار گرفته است و به شماره 398 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.