علل شکست مکرر درمان های یاری باروری - گردشگران شاد

به گزارش گردشگران شاد، سهیلا عارفی، فلوشیپ ناباروری و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری با اشاره به پیچیدگی سیستم تولیدمثل انسان گفت: به طور طبیعی سیستم تولیدمثل در انسان، نسبت به دیگر پستانداران، کمتر کارآمد است و احتمال خطا و شکست در آن بیشتر است.

به گزارش گروه اجتماعی گردشگران شاد، سهیلا عارفی، فلوشیپ ناباروری و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری با اشاره به پیچیدگی سیستم تولیدمثل انسان گفت: به طور طبیعی سیستم تولیدمثل در انسان، نسبت به دیگر پستانداران، کمتر کارآمد است و احتمال خطا و شکست در آن بیشتر است. به همین دلیل است که ما ناباروری را یک سال کوشش ناپیروز برای بچه دار شدن تعریف می کنیم. یعنی ما یک سال فرصت می دهیم که زوج ها کوشش نمایند و در واقع تا دوازده بار کوشش بی نتیجه هم می تواند طبیعی قلمداد گردد.

عارفی دربارۀ شکست مکرر درمان ناباروری شرح داد: در آی وی اف یا میکرواینجکشن شکست مکرر یعنی سه بار درمان بی نتیجه. ما سه بار تکرار درمان را طبیعی فرض می کنیم و اگر پس از سه بار نتیجه حاصل نشد، علل شکست درمان را آنالیز می کنیم. بنابراین، زوج های نابارور نباید بابت تکرار درمان نگران شوند.

این فلوشیپ ناباروری در ادامه اضافه نمود: البته، در مواردی ما در پروتکل های درمان بازنگری می کنیم. مثلاً اگر تعداد تخمک خانم کم باشد یا تعداد و کیفیت اسپرم پایین باشد یا کیفیت جنین مناسب نیاشد، ممکن است ما زودتر آنالیز ها را آغاز کنیم تا شانس پیروزیت درمان را از دست ندهیم.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا دربارۀ علل شکست لانه گزینی جنین در روش های یاری باروری گفت: به طور کلی می توان علل شکست درمان را به دو دستۀ مربوط به جنین و مربوط به مادر تقسیم کرد. برای یک بارداری سالم، لازم است وضعیت رحم نرمال باشد، تخمک و اسپرم سالم وجود داشته باشد و جنین سالم و باکیفیت برای انتقال به دست بیاید. بنابراین، ما از شکست مکرر درمان در مواردی صحبت می کنیم رحم در آنالیز های ظاهری سالم است و کیفیت تخمک و اسپرم هم ظاهراً مناسب است.

عارفی دربارۀ علت جنینی شکست مکرر درمان یاری باروری به علت اختلالات کروموزومی اشاره نمود و اضافه نمود: در مواردی که جنین به لحاظ ظاهری سالم و دارای تقسیم سلولی منظم و طبیعی است و باز هم لانه گزینی اتفاق نمی افتد، یکی از نکاتی که باید آنالیز گردد، وضعیت کروموزومی زوجین است. احتمال بروز اختلال کروموزومی در زن و شوهر، حدود پنج تا ده درصد است و چندان شایع نیست، اما به هر حال باید آنالیز گردد. اگر اختلال کروموزومی تشخیص داده شد، زوجین می توانند از پی جی دی یا همان تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی استفاده نمایند.

این فلوشیپ ناباروری عوامل ایمونولوژیک را از جمله عوامل مربوط به مادر در شکست درمان ناباروری و سقط مکرر برشمرد و گفت: اگرچه نقش عوامل مربوط به سیستم ایمنی از جمله مباحث چالش برانگیز است، اما نمی توان تأثیر آن بر لانه گزینی جنین را انکار کرد. در واقع، لانه گزینی جنین و بارداری به نوعی همانند پیوند عضو است. نیمی از جنین متعلق به مادر نیست و بنابراین برای سیستم ایمنی بدن مادر بیگانه است و ممکن است آن نیمۀ غیرخودی را پس بزند. به جز آن، در موارد وجود بیماری های خودایمنی ممکن است سیستم ایمنی بدن مادر به آن نیمۀ خودی جنین هم حمله کند و سعی کند آن را دفع کند. اما این مسئله به این معنا نیست که برای همه زوج های نابارور آزمایش های ایمونولوژی درخواست گردد و زوج نابارور با یک یا دو بار شکست آی وی اف بخواهند از نظر سیستم ایمنی آنالیز شوند. این آزمایش ها که برای آنالیز بعضی آنتی بادی ها یا سلول های ایمنی درخواست می شوند، فقط باید در مواردی که پزشک به نقش عوامل ایمونولوژیک در شکست درمان شک دارد، انجام گردد. اگر متخصص ایمونولوژی اختلالی را تشخیص داد، دارو های متناسب برای تنظیم سیستم ایمنی تجویز خواهد شد.

عارفی با اشاره به نقش ناهنجاری رحم در شکست مکرر درمان یاری باروری شرح داد: یکی دیگر از عوامل مربوط به مادر که در یک بارداری پیروز نقش دارد، رحم سالم و نرمال است. بنابراین، اگر ما در درمان ناباروری با شکست مکرر روبرو شویم، با روش هیستروسکوپی داخل رحم را به دقت آنالیز می کنیم. در این روش با هیستروسکوپ، یک دوربین ظریف و مخصوص، داخل رحم را می بینیم و اگر هر نوع ناهنجاری یا آسیب وجود داشت، طی همان هیستروسکوپی یا بعداً به روش لاپاراسکوپی برطرف می گردد.

این فوشیپ ناباروری نقش وضعیت لوله های فالوپ یا لوله های رحمی را نیز مهم دانست و گفت: آنالیز ها نشان می دهند که گاه التهاب لوله های رحمی یا تجمع مایع در آنها، وضعیتی که به آن هیدروسالپنکس می گوییم، ممکن است باعث شکست آی وی اف گردد و ما لوله ها را با روش های تشخیصی مانند هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم و هیستروسکوپی آنالیز می کنیم و حتی در مواردی لازم است لوله ها را مسدود کنیم.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا در مورد روش هایی افزایش شانس پیروزیت درمان ناباروری شرح داد: در کنار روش های تشخیصی که به آن ها اشاره شد، روش هایی هم برای افزایش شانس پیروزیت درمان وجود دارد. روش خراش آندومتر یا بافت جدار رحم یکی از این روش هاست که در آن ما با ایجاد خراش در سطح آندومتر این بافت را برای پذیرش جنین آماده می کنیم. تزریق لنفوسیت درمان شده هم یکی دیگر از روش هاست که ما در مرکز درمان ناباروری ابن سینا به طور آزمایشی انجام دادیم و در بعضی بیماران هم نتیجه بخش بود. تزریق پلاسمای غنی شده با پلاکت یا پی آر پی نیز یکی دیگر از روش هایی است که ممکن است برای افزایش پیروزیت آی وی اف یا میکرواینجکشن به کار ببریم. از دیگر روش هایی که می توان به آن اشاره نمود، انتقال جنین در سیکل طبیعی است. یعنی بدون هیچ مداخلۀ دارویی، جنین فریزشده را در موقع مناسب از سیکل طبیعی قاعدگی، به رحم انتقال می دهیم.

عارفی گفت: یادآوری این نکته لازم است که این روش ها هنوز به قطعیت کامل نرسیده اند و برای همۀ زوج های تحت درمان توصیه نمی گردد. برای نمونه، وقتی که ما به دلیل انسداد لوله های رحمی ما روش آی وی اف را به زوجی پیشنهاد می کنیم، نیازی به انجام روش هایی مثل خراش آندومتر یا تزریق لنفوسیت نیست. بنابراین، باید از اقدامات غیرضروری و هزینه بر پرهیز کرد و زوج های نابارور باید در این زمینه به نظر و تشخیص متخصصان اعتماد نمایند.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا در خاتمه به اهمیت جامع و متمرکز بودن خدمات یک مرکز درمان ناباروری ابن سینا اشاره نمود و به زوج های نابارور توصیه کرد: بسیار مهم است که زوج های عزیز مراحل تشخیص و درمان ناباروری ابن سینا در یک مرکز جامع و دارای همۀ خدمات و تخصص های لازم انجام دهند تا همۀ امکانات تشخیصی و درمانی و مشاوره های لازم در دسترس باشد. درمان ناباروری یک کار چندتخصصی است و حضور همۀ تخصص های مرتبط، مثل غدد، ژنتیک، ایمونولوژی و داخلی در یک مرکز درمان ناباروری لازم است. همچنین، زوج های عزیز باید با صبر و آرامش روند درمان را پیگیری نمایند و بدانند حتی تا سه بار شکست آی وی اف طبیعی است و دستیابی به نتیجه نیازمند تکرار درمان است.